Wiercenie otworów w drewnie
Wiercenie otworów w drewnie
Wiercenie otworów w drewnie polega na wykonaniu w drewnie okrągłych wycięć lub gniazd pod połączenia stolarskie bez używania dłut. Przy tym otwory i gniazda mogą być przelotowe lub tzw. ślepe.
W profesjonalnych warsztatach stolarskich do wiercenia otworów używane są rozmaite narzędzia, takie jak świdry środkowce, sedniki, świdry kręte, wiertła piórkowe i inne napędzane korbami stolarskimi. Nie będziemy się jednak zajmowali tymi narzędziami, gdyż w warunkach domowego majsterkowania trudno skompletować te bardzo drogie narzędzia, które mają w dodatku ograniczone zastosowanie. Dla przykładu warto wiedzieć, że korba stolarska z tak zwaną grzechotką i precyzyjnym uchwytem do świdrów kosztuje niewiele mniej niż dwubiegowa wiertarka elektryczna. Jakiż więc sens miałoby kupowanie takiej korby, jeżeli wiertarka umożliwi nam wiercenie takich samych otworów jak korba (przy użyciu innych wierteł). O przydatności wiertarki do innych celów nie trzeba chyba nikogo przekonywać.
Domowy warsztat zaopatrzymy więc tylko w najprostsze, a więc najtańsze świdry ręczne. Będą to przede wszystkim świdry ślimakowe (rys.a), których średnica nie przekracza 8 mm. Mogą one służyć do wykonywania mniejszych otworów w drewnie, na przykład pod wkręty. Drugi przydatny rodzaj świdrów to przebijaki (rys. b). Przebijak to po prostu ostry kolec o średnicy 4 mm, osadzony w dość szerokim drewnianym uchwycie. Takim przyrządem można wykonywać małe otworki pod wkręty, ślepe otworki ułatwiające wiercenie w ich osi większych otworów wiertarką elektryczną, czy też używać ich do trasowania (zamiast rysika).
Trzeci bardzo uniwersalny typ przyrządów wiertarskich to wiertła kręte (rys.c) służące do wiercenia otworów w drewnie, tworzywach drewnopochodnych i w metalach. Oczywiście wiertła kręte muszą być napędzane ręczną lub elektryczną wiertarką.
I na koniec bardzo interesujące urządzenie: piła tzw. otwornica, napędzana wyłącznie wiertarką elektryczną, służąca do wykrawania w drewnie otworów o średnicy od 20 do około 65 mm. Składa się ona z duralowego korpusu (1) wykonanego w formie krążka, na którego powierzchni wyfrezowane są koliste rowki (4) tworzące zamknięte okręgi o średnicach od 20 do 65 mm. Korpus piły osadzony jest na trzpieniu (2) o przekroju sześciokątnym, aby można go było bardzo mocno zaciskać w trój szczękowym uchwycie wiertarki. W środku korpusu wywiercony jest otwór, a w nim zamocowane proste wiertło (3), tzw. pilot piły, które umożliwia jej centryczne ustawienie w miejscu osi wykrawanego otworu. W bocznej powierzchni korpusu wywiercone są i nagwintowane dwa otwory promieniowe, a w nich osadzone walcowate wkręty (5) bez łbów, które przechodzą w poprzek rowków (4). Bardzo ważne dla prawidłowego działania piły jest również urządzenie samoczynnie wypychające piłę z przerzynanego materiału po zwolnieniu nacisku na wiertarkę. Urządzenie to składa się z tulejki (6) i spiralnej sprężyny (7) nasuniętych na wiertło pilotujące (3). Oczywiście ani tulejka, ani sprężyna nie są sztywno zamocowane; mogą się swobodnie obracać na wiertle. Najważniejszym elementem piły jest komplet stalowych brzeszczotów (8) zwiniętych z kawałków stalowej taśmy zaopatrzonej w drobne, pochyłe uzębienie. W komplecie każdej piły znajduje się tyle brzeszczotów, ile jest kolistych rowków w korpusie piły. Przygotowanie piły do pracy polega na silnym zaciśnięciu osi (2) w trójszczękowym uchwycie elektrycznej wiertarki i wciśnięciu w odpowiedni rowek wybranego brzeszczotu. Brzeszczot tak należy ustawić względem korpusu, aby wygięte wycięcia (9) brzeszczotu weszły na wkręty (5). Przy wyrzynaniu otworów wycięcia te przesuną się tak, że brzeszczot zostanie trwale zaklinowany w rowku.
Najlepiej stosować piłę otwornicę napędzając ją wiertarką osadzoną na kolumnie wiertarskiej. Pod brzeszczot piły podkłada się materiał przeznaczony do obróbki i przez naciskanie dźwigni kolumny zagłębia się w drewnie (w wytrasowanym bardzo dokładnie środku przyszłego otworu) pilotujące wiertło (3). Następnie brzeszczot piły, opuszczony jeszcze niżej, zaczyna wykrawać otwór o dużej średnicy. Nie należy teraz zbyt silnie naciskać na wiertarkę, aby nie przeciążyć jej silnika i nie przegrzać brzeszczotu. Otwór lepiej wycinać stopniowo, czyli po każdym zagłębieniu metalu w drewno na około 5 mm zluzować dźwignię kolumny, unieść piłę do góry i potem kontynuować pracę. Pamiętajmy, że przechodzący na drugą stronę drewna brzeszczot może spowodować postrzępienie krawędzi drewna. Dlatego też otwory lepiej wyrzynać do połowy grubości materiału, a potem po odwróceniu drewna na drugą stronę kończyć wiercenie uzyskując z obydwóch stron gładkie i estetyczne krawędzie otworu.
Piła otwornica, jak każda zresztą mechaniczna piła, jest bardzo niebezpieczna; przy jej użyciu należy zachować wszelkie środki ostrożności.
