Przerzynanie drewna

Zabierając się do ręcznej obróbki drewna zapoznajemy się przede wszystkim z rysunkiem przedmiotu, który chcemy wykonać. Następnie przygotowujemy niezbędne narzędzia oraz wszystkie materiały, z których ma być wykonany przedmiot.

W kolejnym etapie pracy rysujemy na materiale poszczególne elementy składowe przedmiotu z uwzględnieniem wymiarów; należy jednocześnie przewidzieć pewne nadmiary w materiale na obróbkę.

Zarysy poszczególnych elementów wyznaczamy za pomocą linii z milimetrową podziałką, jest to tzw. trasowanie. Trasowanie drewna jest punktem wyjścia do wykonania następnych czynności, którym będą poddawane elementy lub ich części; należą do nich: przerzynanie, struganie, piłowanie, dłutowanie, wiercenie otworów, szlifowanie itp.

Przerzynanie

Drewno może być przerzynane w poprzek, wzdłuż włókien lub skośnie, pod różnymi kątami. Do przerzynania drewna używa się pil stolarskich, które można podzielić na dwie zasadnicze grupy: piły ramowe naprężane i piły nienaprężane.

W zależności od sposobu przerzynania (kierunku piłowania) i rodzaju drewna używamy odpowiednich pił, które różnią się przede wszystkim uzębieniem, tak pod względem kształtu, jak i wielkości, oraz konstrukcją. Piła ramowa – choć bardzo przydatna w domowym majsterkowaniu, jest niestety dość drogim narzędziem, ponadto bardzo dużym w stosunku do innych narzędzi i, co gorsza, w stosunku do miejsca, jakim najczęściej dysponujemy.

Z konieczności warto więc nasz warsztat wyposażyć w nienaprężaną pilę płatnicę. Należy wszakże przy jej zakupie wybrać piłę z jak najmniejszym uzębieniem, bowiem tylko taka umożliwi precyzyjne przerzynanie niewielkich elementów, bez strzępienia i wyrywania materiału z krawędzi cięcia, czyli z tzw. rzazu.

Oprócz piły płatnicy polecamy nabycie piły grzbietnicy (o możliwie sztywnym brzeszczocie) do cięcia drewna w poprzek włókien. Bardzo przydatna jest również piła otwornica oraz piła włosowa, oczywiście ze stosowną oprawką. Piła włosowa umożliwia precyzyjne wyrzynanie różnorodnych elementów krzywolinijnych ze sklejki i cieńszych deseczek, jak również z tworzyw drewnopochodnych.

Brak piły ramowej z pewnością będzie dotkliwy podczas wykonywania niektórych sprzętów, ale być może zdopinguje nas do nabycia mechanicznej pilarki tarczowej, której zastosowanie i budowę omówimy w następnym rozdziale.

Podstawowa zasada obowiązująca podczas piłowania dotyczy odpowiedniego zamocowania obrabianego elementu, aby podczas przerzynania nie następowało drganie drewna. A więc im bliżej miejsca cięcia drewno będzie unieruchomione, tym lepiej.

Do przerzynania drewna używa się przyrządu zwanego skrzynką uciosową (przyrznią).

Zbija się go z trzech kawałków deski grubości 20 mm. W bocznych, pionowych ściankach skrzynki uciosowej wykonujemy szczeliny szerokości około 1 mm tak, aby brzeszczot piły swobodnie w nią wchodził. Skrzynka oddaje nieocenione usługi podczas szybkiego przycinania elementów drewnianych pod kątem 30°, 45°, 60° i 90°.

Przy wyborze najodpowiedniejszej piły do zamierzonej operacji technologicznej pamiętajmy, że do przerzynania drewna w poprzek słojów najlepiej nadają się piły o małych, prostych (trójkątnych – równoramiennych) ząbkach, natomiast do przerzynania wzdłuż słojów – piły o zębach dużych i mocno pochylonych.